Skip to content

Schuttersdoelen

Vergaderruimte

Officieren en schutters kwamen in de schuttersdoelen bij elkaar. Hier vergaderden en verpoosden zij zich. Een schuttersgebouw bevatte op zijn minst een grote schutterszaal, een kleinere zaal voor de officieren en een gelagkamer. 

De adelborstkamer

  •  In het reglement uit 1678 wordt gesproken over de Daendrigtskamer als ruimte waar de Adelborsten elkaar troffen. De 18e eeuwse reglementen hebben het regelmatig over de Adelborstkamer. In beide gevallen wordt vermoedelijk de schutterszaal bedoeld. In welke gebouw deze kamer of zaal was ingericht is niet duidelijk.
  • Dat er in de Adelborstkamer werd overnacht is af te leiden uit de reglementen en notities over de aankoop van materialen en kussens om slaapplaatsen te creëren

Schutterszaal?

Uit de beschikbare 17e en 18e-eeuwse reglementen blijkt dat parades en het wachtlopen aan de achterkant van het Raadhuis (de Voorstraat) startten. Mogelijk hadden de schutters de beschikking over vergaderruimtes  in het raadhuis. Misschien was daar ook een schutterszaal en werd herberg Benthem gebruikt voor de minder formele bijeenkomsten.

    • In het reglement uit 1678 wordt logement ‘Daendrich’ genoemd als plaats waar de schutters samenkwamen. Daendrich is een andere naam voor Vaendrich, (Vaandrig / officier in opleiding). Het is onbekend waar dit logement lag. Aan de Voorstraat 21 lag een Huis Dantzich, een naam die erop lijkt. Maar uit onroerendgoed transacties is niet af te leiden dat dit ooit een logement geweest is en de naam Dantzich kan gezien de veelvuldige contacten van Harlingen met plaatsen overzee ook heel goed op Danzig (Gdansk) duiden.
Transcript (reglement 1678): De wachtmeester zal zich alle dagen ‘s avonds na het eerste klokluiden voor het Daendrigts logement vervoegen om naar oude gewoonte de wacht op te lezen, of te laten lezen, en bij afwezigheid van de hoofdwacht de wacht op te voeren op straffe van 6 stuivers per overtreding
  • Met de komst van het ‘nieuwe raadhuis’ in 1730 veranderde ook de locatie waar men elkaar trof. De meest concrete aanwijzing voor een schuttersdoelen na die tijd betreft het pand aan de Noorderhaven 88, naast het raadhuis op de hoek Noorderhaven / Raadhuissteeg. In het boek ‘Harlinger stadsgezichten tot 1880’ wordt dit pand regelmatig aangeduid als Schuttersdoelen. In 18e eeuwse onroerendgoed gegevens is dit echter nergens terug te vinden, het pand is altijd in particuliere handen geweest.  Zie verder: schuttersdoel aan de Noorderhaven

Een schuttersdoel gaf eigenlijk altijd direct toegang tot het Doelenterrein. Daardoor lijkt het onwaarschijnlijk dat het gebouw aan de Noorderhaven of Voorstraat gelegen was. Er zijn tot nu toe 2 mogelijke locaties van een Doelenterrein bekend. Bij de voormalige Apothekers hof en bij de Bildtpoort. Ziedoelenterrein